“Kent u het kleine huis op de prairie?” Even kijkt de moeder me verwonderd aan. Dan zie ik dat tot haar doordringt waar ik naartoe wil met deze vraag. Jeugdverpleegkundige Paul van der Zwaal vertelt hoe een niet-gebruikelijke vraag de sleutel tot een opvoedoplossing blijkt te zijn.
De vrouw aan de andere kant van de telefoon klinkt zelfverzekerd en doortastend. Ze wil dat haar 10-jarige dochter Emma weerbaarder wordt, vertelt ze. “En ze luistert zo slecht”, voegt ze eraan toe. Of ik dat kan oplossen? Ik luister, vraag door en schets alle mogelijke vervolgstappen: van alleen een gesprek tussen haar, haar dochter en mij tot een volledige weerbaarheidstraining. Het geeft haar stof tot nadenken.
Een paar weken later belt ze opnieuw. Ze heeft alle opties overwogen en maakt graag een afspraak met mij. De vrouw die ik ontmoet past bij het beeld dat ik van haar had gevormd: een verzorgde, directe en gemotiveerde vrouw. Dominant ook, met hoge eisen aan zichzelf en haar dochter. Weloverwogen en eerlijk vertelt ze wat er aan de hand is. En zo ontdek ik dat de vork toch net iets anders in de steel zit dan tijdens ons eerste telefoongesprek naar voren kwam.
Weerbaar? Ach, dat is dat is Emma eigenlijk wel. En luisteren? Nee, dat doet ze inderdaad niet altijd. Maar dan vooral als haar moeder iets zegt. Naar haar vader luistert ze prima. Hij stelt minder hoge eisen, haalt wat eerder zijn schouders op en bekijkt de opvoeding wat minder perfectionistisch dan zijn vrouw. Onbewust zijn ze in het patroon terechtgekomen dat mama de veeleisende zeurkous is naast een vooral heel leuke papa. Ik zie jaloezie bij de vrouw die tegenover mij zit: ook zij wil zo’n goede band met haar dochter.
Dit kan een cursus of adviesgesprek niet voor haar oplossen, dit moet ze zelf doen. “Kent u het kleine huis op de prairie?” vraag ik. Ik zie een verwonderde blik, die na een paar seconden verandert in een glimlach. “Ja”, antwoordt ze, en ik merk dat ze snapt waar ik naartoe wil. “Zo’n perfect plaatje, van een gezin waar op het eind van elke dag altijd alles goed is en iedereen elkaar vol begrip welterusten knuffelt, bestaat zeker alleen in boeken en op tv?” Ik bevestig haar conclusie: zo’n ideaalscenario werkt niet in het echte leven. Het is tijd om haar verwachtingen bij te stellen.
Dat doet ze. Als ik haar een paar maanden later opnieuw spreek, hoor ik een opgewekte stem. De band met haar dochter verbetert echt. “Ik probeer meer naar haar en haar wensen te kijken, in plaats van naar mijn eigen verwachtingen”, vertelt ze. “Het kleine huis op de prairie bleek de sleutel te zijn!”