Sinds september 2022 wordt PATS niet alleen uitgevoerd op het voortgezet regulier onderwijs, maar ook in het clusteronderwijs. Leerlingen met speciale behoeften vanwege een lichamelijke en/of geestelijke beperking zijn op die manier nu ook beter in beeld. Wat zijn de ervaringen tot nu toe? Jeugdverpleegkundige Manon de Graaf vertelt.
Jeugdverpleegkundige Manon is samen met een klein team van collega’s actief op 48 scholen voor speciaal voortgezet onderwijs in Rotterdam. Jongeren komen uit alle windstreken om gebruik te maken van passend onderwijs. Daarin ligt meteen een belangrijke uitdaging, vertelt Manon: ‘Veel leerlingen komen met de taxibus naar school en leggen ’s morgens al een flinke reis af. In zo’n bus is het behoorlijk druk en dat is precies waar veel van deze jongeren niet goed tegen kunnen. Dus als ze op school aankomen, zijn velen van hen al compleet overprikkeld en uitgeput. En dan moet de dag nog beginnen.
Meer jongeren in beeld
Schoolziekteverzuim komt op het clusteronderwijs veel vaker voor dan in het reguliere onderwijs. Dat heeft naast die overprikkeldheid ook andere oorzaken. Sommige leerlingen kunnen niet goed praten en dus niet aangeven wat hun behoeften zijn. Dat uit zich vaak in lichamelijke klachten. Ook zijn er in het clusteronderwijs meer jongeren met een lastige thuissituatie die daardoor vaker wegblijven van school. Manon: ‘Bij de meeste leerlingen die worden aangemeld voor PATS is er al extra hulpverlening actief. Dat heeft er ook mee te maken dat in de jaren voor PATS vaak te laat aan de bel werd getrokken. Als een kind bij ons in beeld kwam, was het al te laat voor preventie. Maar sinds we met PATS zijn begonnen, zijn de lijntjes een stuk korter. Er zijn al veel meer leerlingen aangemeld dan in het jaar ervoor.’
Nét even een andere blik
De invoering van PATS zorgt ervoor dat leerlingen eerder of vaker op de radar komen en dat jeugdverpleegkundigen en jeugdartsen beter een vinger aan de pols kunnen houden. Manon: ‘In veel gevallen is het nog steeds te laat voor preventieve zorg, maar het is al wel een grote verbetering. Ook komt het regelmatig voor dat er tijdens het gesprek nieuwe zaken aan het licht komen, die door andere hulpverleners over het hoofd zijn gezien. Wij kijken blijkbaar nét even met een andere blik. Dan is er bijvoorbeeld al psychische hulp, maar is er toch ook lichamelijk iets aan de hand. Dan maakt onze verwijzing naar de huis- of kinderarts een groot verschil.’
Jongeren worden beter gezien en gehoord
Leerlingen in het passend onderwijs krijgen meer aandacht, maar van écht passend onderwijs is helaas geen sprake, geeft Manon aan. ‘Het liefst zou je willen dat elk kind precies krijgt wat het nodig heeft aan onderwijs en zorg. Maar je hebt in groepen - hoe klein ook - nu eenmaal te maken met standaarden, normen en regels. Dat maakt het voor jongeren, ouders en scholen heel lastig! Met PATS proberen we oplossingen te vinden die zo goed mogelijk aansluiten bij wat een kind nodig heeft. Gelukkig lukt dat soms heel goed. En ook als het niet helemaal lukt, krijgen we van ouders terug dat hun kind dankzij PATS beter gezien en gehoord wordt. Dat zien zij als heel waardevol, en wij ook.’
Ook in het voortgezet speciaal onderwijs gaat PATS voortaan MAZL heten. In het artikel PATS wordt MAZL vertellen we er meer over.