Onzekerheid

Pubers worden vaak onzeker van al die veranderingen in hun lichaam en door de nieuwe eisen die aan hen worden gesteld op de middelbare school, door leeftijdsgenoten en anderen.

Twijfels en een laag zelfbeeld

Sommige pubers, vooral meisjes, gaan over van alles twijfelen. Zie ik er wel leuk uit? Vinden anderen mij niet stom? Is het wel belangrijk wat ik vind? Kan ik dat wel?

Vanaf een jaar of 12 begint de zelfwaardering bij de meeste pubers te dalen. Rond 15 jaar is die vaak het laagst. Daarna stijgt de zelfwaardering bij de meesten weer snel.De daling komt doordat pubers zich meer gaan richten op anderen dan op hun ouders. Dan blijkt dat je je tegenover leeftijdsgenoten meer moet waarmaken dan tegenover je ouders.

Onzeker gedrag

Aan een puber worden nieuwe eisen gesteld. Op de middelbare school moet je veel meer zelf doen. Nieuwe eisen maken iemand tijdelijk onzeker. Je vraagt je af of je wel kunt voldoen aan die eisen. Wie dat (nog) niet kan, voelt zich soms neerslachtig en kan zich eenzaam voelen.

• Het is heel normaal dat pubers onzeker zijn en twijfelen of ze de nieuwe taak of verantwoordelijkheid aankunnen.
• Het is ook normaal dat een puber verwacht dat iets af en toe zal mislukken.
• Sommige pubers zijn te bang voor de gevolgen van een mislukking. Wat eigenlijk alleen maar vervelend is, wordt dan voor een puber iets verschrikkelijks. Dan voelt een kind zich op dat moment erg ongelukkig. Gelukkig zijn dat vaak momenten en wordt dit minder vanaf een jaar of 16.

Negatieve spiraal

Jongeren met een laag zelfbeeld kunnen in een negatieve spiraal terechtkomen. Een gevoel van tekortschieten kan leiden tot schaamte en kwaadheid. Ze gaan nog slechter over zichzelf denken en je kind kan zich machteloos voelen. Die machteloosheid kan weer leiden tot een gevoel van 'laat maar zitten' of het uit de weg gaan van vergelijkbare situaties. Dat werkt averechts. Je kind merkt dan niet dat het de volgende keer beter gaat als je het blijft proberen. Woede veroorzaakt soms agressief gedrag en daardoor raakt een kind nog verder in de problemen.

Allochtone jongeren

Allochtone jongeren kunnen in verwarring raken doordat ze vaak geen duidelijk ik-ideaal in hun hoofd hebben. Waar horen ze bij? Ze kunnen heen en weer geslingerd worden. Voor moslimjongeren kan een negatief beeld in de maatschappij over moslims nadelig zijn voor het zelfbeeld.

Soms valt het niet op

Soms merk je als ouder misschien niet meteen dat je puber onzeker is. Dat geldt vooral voor jongens. Die kunnen zich dan stoer of brutaal gedragen. Probeer hier doorheen te kijken, want er zit vaak een onzeker kind achter die boze of koppige puber.

Hoe kun je helpen?

• Is je kind (soms) onzeker? Ook pubers verlangen naar liefde en aandacht van hun ouders, ook al lijkt dat soms niet zo.
• Het is belangrijk om kinderen te helpen hun zelfvertrouwen te vergroten en een positiever zelfbeeld op te bouwen. Geef je kind de kans om dingen zelf te doen. Denk aan praktische zaken zelf regelen, een maaltijd koken, voor een huisdier zorgen, oppassen op een jonger kind, enzovoort. Het geeft een goed gevoel om te laten zien dat je iets kunt. Straal zelf het vertrouwen uit dat je kind iets kan.
• Laat je kind weten dat het altijd bij jou terechtkan. Je kunt met je kind praten over die onzekerheid. Vraag je kind waar het over nadenkt en wat het bezighoudt. Bedenk samen hoe je kind iets goed kan aanpakken. Vertel dat je kind niet de enige is die af en toe onzeker is. Maak er zelf ook geen groot probleem van.