Stotteren of niet vloeiend praten

Veel kinderen tussen de 2 en 5 jaar stotteren. Soms kort en soms wat langer. Deze kinderen herhalen woorden, maken klanken langer of blijven hangen op klanken. Bij de meeste kinderen gaat deze periode vanzelf over, maar sommige kinderen blijven stotteren.

Waarom praat je kind niet vloeiend?

Praten lijkt zo gemakkelijk; toch zijn hier wel honderd spraakspieren bij nodig. Als een kind leert spreken, moet het bedenken wat het wil zeggen, hoe de zin moet worden en er moet een seintje van de hersenen naar de spraakspieren gaan. Jonge kinderen moeten dat allemaal leren. Je kleuter kan bijvoorbeeld niet op een woord komen of de woorden nog niet kennen die nodig zijn om te zeggen wat hij wil. Om de zin op te vullen kan je kind woorden of woorddelen herhalen. Dit is normaal. Bij de meeste kinderen gaat dit haperen en herhalen vanzelf over.

Hoe reageert je kind op het stotteren?

Als mensen reageren op de manier waarop je kind praat, wordt het zich bewust van het haperen of herhalen. Die reacties van bezorgdheid of ongeduld, het verbeteren door anderen, maar ook de hoge eisen die je kind aan zichzelf stelt, kunnen ervoor zorgen dat er een 'vechtreactie' ontstaat. Je kind probeert het haperen en herhalen uit de weg te gaan door zich beter in te spannen. Dat merk je dan aan bijvoorbeeld klankverlengingen, hoger gaan praten, op slot gaan, bewegingen (bijv. knipperen met de ogen) of wegkijken. Je kind kan zich ook angstig gaan voelen of zich gaan schamen of boos worden. Je kind kan 'moeilijke' woorden gaan ontlopen of snel iets anders verzinnen. Het kan zijn dat je kind bepaalde situaties waar het moet praten uit de weg gaat; je kind wil bijvoorbeeld ergens niet meer op bezoek.

Wat kun je als ouder het beste doen?

Als je kind stottert, probeer het dan rustig te laten uitpraten. Geef géén tips als: 'praat eens rustig, haal eens adem, begin eens opnieuw'. Hierdoor kan je kind het idee krijgen dat het iets niet goed doet. Dat is niet de bedoeling. Jouw kind mag gewoon lekker praten, ook al is dat met stotteren!

Tips om je kind te helpen

• Luister geduldig naar je kind en let op wát het zegt en niet op hóe je kind iets zegt (met stotteren).
• Herhaal rustig wat je denkt dat je kind zei.
• Blijf je kind aankijken. Als je bijvoorbeeld even geen tijd hebt, zeg dan dat je er later op terug zal komen.
• Onderbreek niet, verbeter niet en vul je kind niet aan.
• Ga langzamer praten en wacht even met antwoorden.
• Laat elkaar uitspreken (beurt nemen).
• Probeer niet te veel vragen te stellen.
• Gebruik zelf korte zinnen en gemakkelijke woorden.
• Gebruik elke dag minstens vijf minuten om samen ontspannen praten.
• Help je kleuter bij zijn taalontwikkeling door regelmatig voor te lezen, spelletjes te doen, enzovoort.
• Als je kind ouder wordt, maakt het zich misschien ongerust over zijn manier van spreken. Het is dan belangrijk om er eerlijk over te praten. Geef geen adviezen om het stotteren te voorkomen. Daardoor gaat je kind nog meer druk voelen. Vertel je kind dat het gaat om wát het zegt en niet om hóe het dingen zegt.
• Als je kind zelf geen problemen heeft met zijn manier van praten, besteed er dan verder geen aandacht aan.
• Probeer ervoor te zorgen dat je kind voldoende tijd en gelegenheid krijgt om zich op zijn manier te uiten. Misschien is het handig om je kind niet te vaak te laten spelen met een vriendje van wie de mond echt niet stilstaat. Zo voorkom je dat je kind zich overdonderd voelt in gesprekken.
• Als je merkt dat andere volwassenen ongeduldig op het spreken van je kind reageren, vraag hen dan of ze je kind rustig de tijd willen gunnen zijn verhaal te vertellen. En of ze het niet willen gaan aanvullen.

Naar de logopedist

Als je je zorgen maakt over het stotteren van je kind kun je de SLS (SreeningsLijst Stotteren) invullen. Deze is te vinden op Stotteren.nl. Behaal je meer dan 11 punten? Dan is het slim om te overleggen met de jeugdgezondheidszorg, je huisarts of een logopedist.

Is je kind ouder dan 7 jaar en stottert het (nog steeds)? Overleg dan altijd met de jeugdgezondheidszorg, je huisarts of neem contact op met een logopedist of stottertherapeut.

Wat doet de logopedist of stottertherapeut?

Een logopedist is opgeleid om stotteren te begeleiden. De logopedist kan ervoor kiezen om de hulp in te schakelen van een stottertherapeut. Een stottertherapeut heeft zich hierin gespecialiseerd.

De logopedist bekijkt het stotteren van je kind. Herhaalt je kind woorden? Maakt het klanken langer? Of zit het vast? Ook kijkt de logopedist hoe erg het stotteren is en wat je kind voelt bij het stotteren.

Tips van de logopedist

De logopedist vertelt wat je kind het beste kan doen als het stottert. Je kind krijgt 'gereedschap' mee om met het stotteren om te gaan. Dit zijn hele praktische tips: hoe kom je uit een vastzittende stotter, bijvoorbeeld. Maar ook leert de logopedist hoe je kind om kan gaan met vervelende opmerkingen van andere kinderen. En ook hoe het met spannende situaties, bijvoorbeeld het houden van een spreekbeurt, kan omgaan.

Meer informatie over stotteren lees je op Logopedie.nl