Seksuele ontwikkeling bij baby’s en peuters

16 maart 2022 - bijgewerkt op: 14 juli 2023

Ja, je leest het goed. Seksuele ontwikkeling begint al heel vroeg bij kinderen. ‘Bij die kleintjes gaat het natuurlijk niet over seks’, vertelt pedagoog Célia Rodrigues. ‘Seksuele ontwikkeling heeft bij baby’s te maken met het ontdekken van hun eigen lichaam. En als ze een jaar of 2 zijn, worden ze nieuwsgierig naar elkaars lichaam en dat van hun ouders. Juist omdat kinderen in deze vroege fase nog geen schaamte hebben, kun je je kind helpen op een ontspannen manier grenzen te ontdekken.’

Handen, voeten, buik en geslachtsdelen: voor baby’s zijn het allemaal lichaamsdelen, zonder extra betekenis. ‘Al vanaf 6 maanden zul je merken dat je kind af en toe zijn geslachtsdelen aanraakt. Als je dan zijn hand weghaalt geef je de boodschap: dat deel van jouw lichaam hoort niet bij jou. Dat raad ik dus af’, zegt Célia. Wat ook weleens voorkomt, is dat baby’s een erectie krijgen. Ook dat is heel normaal, heeft niets met seksuele opwinding te maken en trekt vanzelf weer weg.'

Doktertje spelen

Tussen 2 en 4 jaar worden kinderen nieuwsgierig naar hun geslachtsdelen en die van andere kinderen. ‘Tijdens het spelen willen ze vaak ineens de kleren uit. Dan valt natuurlijk op dat sommige kinderen een penis hebben en andere een vagina. Dan wordt er ineens heel vaak doktertje gespeeld’, zegt Célia. ‘Ook merken kinderen in die leeftijd dat het fijn kan zijn om je geslachtsdelen aan te raken. Natuurlijk kun je van al deze ontwikkelingen ongemakkelijk worden, maar het is belangrijk dat je je kind niet het gevoel geeft dat iets slecht of vies is. Er schuilt immers niets achter, behalve dat je kind trots is op zijn lichaam. Dat is toch mooi!’

Afspraken en grenzen

Ook al zijn het allemaal normale en gezonde ontwikkelingen, het is natuurlijk niet handig als je kind overal zijn hand in zijn broek heeft’, weet Célia. ‘Daarom is het fijn om duidelijke afspraken te maken. Bijvoorbeeld dat de kamer van je kind de enige plek is waar hij zijn geslachtsdelen mag aanraken. Een andere hele duidelijke is de onderbroekregel: wat in iemands onderbroek zit, is van hem. Daar mag niemand aankomen. Zo leert je kind dat het normaal is om grenzen te hebben en te respecteren als het gaat om aanraken en knuffelen. En respecteer ook de eigen grenzen die je kind heeft rond het onderwerp. Als je kind een tante geen kus wil geven of niet bij iemand op schoot wil, is dat ook oké.’

Zo praat je er makkelijker over

Je merkt vanzelf wanneer je kind nieuwsgierig wordt. Célia: ‘De kans is groot dat je veel vragen krijgt, of dat je situaties ziet waarmee je je kind wilt helpen. Er zijn handige boekjes waarmee je over knuffelen en verliefdheid kunt praten met je kind. Door deze samen te lezen, weet je kind dat dit een onderwerp is dat hij met jou kan bespreken.’

Boekentips van Célia: