Veilig op internet

Media zijn voor tieners en pubers heel belangrijk. Het is een manier om zich te ontspannen en met vrienden te zijn. Hoe help je je kind veilig te zijn op internet? Probeer niet te controleren, omdat je je kind niet vertrouwt of bang bent voor wat er online gebeurt. Stel liever vragen uit interesse. En wat doe je als er online toch iets vervelends gebeurt?

Welke websites bezoekt je kind?

Vanaf 6 jaar doen kinderen zelf dingen op de computer. Als je kind begint met het gebruiken van internet, is het goed als je daarbij in de buurt bent. Zo kun je makkelijk zien of vragen waar je kind mee bezig is. Vraag op welke sites je kind graag kijkt en wat hij of zij daar leuk aan vindt.

Niet alle websites zijn onschuldig. Er zijn bijvoorbeeld sites met veel geweld of met heftige porno, of sites waarop anorexia wordt voorgesteld als iets geweldigs. Maak je je serieus zorgen, dan kun je eventueel eens kijken via de knop 'geschiedenis' (of 'history') welke websites je kind eigenlijk bezoekt.

Om te voorkomen dat je kind op websites komt die niet geschikt zijn, kun je een filter op de computer of laptop zetten. Die blokkeert de toegang tot onveilige websites. Hoe dit ouderlijk toezicht werkt, lees je uitgebreid op VPNgids.nl.

Er zijn ook programma’s die bijhouden hoe lang je kind op de computer zit. En die controleren welke websites je kind bezoekt en toegang tot bepaalde websites kunnen tegenhouden. Vaak kun je dit instellen in je eigen antivirussoftware. En dan is er ook nog speciale software te koop, bijvoorbeeld Kliksafe en Kaspersky Safe Kids.

Wil je dat je kind niet alles op YouTube kan bekijken? Stel dan You Tube Kids in.

Maar maak je niet te snel zorgen. Kinderen moeten alles nog ontdekken en komen vaak gewoon uit nieuwsgierigheid of per ongeluk op akelige websites terecht. Pubers hebben ruimte nodig om zelf op onderzoek uit te kunnen gaan. Een pornofilter blokkeert bijvoorbeeld vaak ook websites met goede informatie over seks zoals Sense.info.

Hoe kun jij je kind helpen om digitale media op een goede manier te gebruiken? Fiona geeft tips.

Hoe help je je kind online veilig te zijn?

• Je wilt misschien niet dat je kind denkt dat je je overal mee bemoeit. Probeer uit te leggen waarom je toch af en toe wilt weten welke sites je kind bezoekt: omdat internet naast leuke kanten ook gevaarlijke kanten heeft.
• Daarnaast is het goed om af en toe mee te kijken als je kind op social media zit.
• Als je kind gevaar loopt of in de problemen zit, moet je toegang hebben tot de telefoon, laptop en social media-accounts. Bespreek dit met je kind. Spreek af dat je inlogcodes, gebruikersnaam, wachtwoorden alleen gebruikt als dat nodig is en houd je daaraan.
• Leg je kind uit dat er op internet soms minder leuke dingen gebeuren, zoals digitaal pesten, maar denk ook aan grof of discriminerend taalgebruik. Praat over hoe je daarmee kunt omgaan.
• Vertel over het gebruik van filmpjes en foto's en de gevaren die daaraan vastzitten. Als iemand een minder leuk filmpje van je kind op sociale media zet, kunnen anderen dat misschien downloaden en weer doorsturen. Het filmpje gaat dan zwerven en je kunt het niet meer ongedaan maken. Vertel je kind dat je goed moet nadenken voor je iets online plaatst. "Zou je het leuk vinden als iemand dit van jou zou plaatsen? Nee? Doe het dan ook niet over die ander."
• Op VPNgids.nl lees je hoe je met je kind praat over de risico’s van internet. Praat met je kind hoe je je online goed gedraagt. Leg uit dat de wet ook op internet geldt. Je mag bijvoorbeeld niet inbreken in het account van een ander; dat is strafbaar. En je mag ook niemand kwetsen, beledigen of uitschelden op het internet of via de telefoon.
• Praat ook over de risico's van internet en seks.
• Spreek met je kind af dat hij of zij geen antwoord geeft op gemene of rare berichten.
• Wil je kind iets downloaden? Tot je kind geleerd heeft wat wel en niet veilig kan, moet hij of zij dat eerst aan jou vragen.
• Hoezomediawijs.nl is een goede website voor kinderen vanaf 10 jaar. Hier zie je ook hoe je kind zichzelf kan beschermen op internet.
• Op Mediawijsheid.nl kun je als ouder lezen hoe je je kind leert slim en veilig om te gaan met (digitale) media.

Online privacy beschermen

Je kind deelt foto's en filmpjes van zichzelf op Snapchat en Instagram. Dat hoort erbij. Daarmee geven kinderen hun privacy niet op. Ze delen iets met anderen op de manier waarop zij dat willen. Dat ze niet alles met hun ouders willen delen, betekent niet dat ze iets verbergen wat fout of slecht is. Ze zijn bezig om zichzelf beter te leren kennen en zich te ontwikkelen tot wie ze zijn.

Vind jij dat je kind te veel dingen die privé zijn, deelt op sociale media? Praat daarover: 'Wat zou je nu echt nooit online zetten?' 'Heb je wel eens spijt van iets wat je gedeeld hebt?' 'Denk je er wel eens aan dat je baas later kan lezen wat jij nu gepost hebt?'

Er zijn ouders die een tracking-apparaatje of tracking app gebruiken om hun kind te volgen. Nadeel daarvan is dat je kind dan minder privacy heeft. Ouders die het gebruiken, merken dat ze er zelf ook angstiger van worden.

Deel geen persoonlijke gegevens

Tieners en pubers zijn vaak op zoek naar bevestiging en waardering. Als ze die krijgen van een vreemde op internet, kan het verleidelijk zijn om op die berichten in te gaan. Leg je kind uit dat dit gevaarlijk kan zijn en dat je nooit persoonlijke gegevens, zoals je telefoonnummer of bankrekeningnummer, aan onbekenden moet geven.

Niet afspreken met onbekenden

Probeer je kind te waarschuwen voor de gevaarlijke kanten van online contact. Vertel je kind dat je absoluut niet moet afspreken met onbekenden, die je via het internet hebt leren kennen. Je weet nooit precies met wie je te maken hebt. Vertel eventueel dat er pedofielen zijn, maar ook pooiers (loverboys), die via internet in contact met kinderen proberen te komen. Dit heet 'grooming'. Ze verleiden tieners, die gevoelig zijn voor liefdevolle aandacht.

Pas op voor identiteitsfraude

Criminelen kunnen identiteitsfraude plegen met persoonsgegevens van anderen. Er zijn verschillende soorten identiteitsfraude. Jongeren worden vaak slachtoffer doordat criminelen geld aanbieden om bijvoorbeeld 'even' hun paspoort, ID-kaart of bankpas te lenen. Soms maken jongeren zelf een kopie of foto die ze online zetten. Leer je kind om dat nooit te doen. Op Rijksoverheid.nl lees je hoe een veilige kopie van je ID-bewijs kunt maken.

Jongeren, die blij zijn met hun net gehaalde rijbewijs, zetten wel eens een foto online. Criminelen kunnen de persoonsgegevens aflezen en misbruiken. Als dat gebeurt, maak je bijvoorbeeld schulden zonder dat je dat als slachtoffer van de identiteitsfraude weet. Meer weten? Kijk op Vraaghetdepolitie.nl

Veilig online aankopen doen

Minderjarigen mogen in principe geen grote aankopen doen (zoals een tv, computer of smartphone) zonder toestemming van de ouders, ook niet via internet.

Voor het kopen en verkopen op internet zijn speciale regels. Als je kind iets wil kopen (zeker voor de eerste keer), laat hem of haar dan de algemene voorwaarden lezen. Daarin staat precies waar je aan vastzit en voor hoe lang, bijvoorbeeld bij een telefoonabonnement. In de algemene voorwaarden staat ook hoe je kind een aankoop ongedaan kan maken of een abonnement kan opzeggen.

Beter is nog om je kind regels te geven over online kopen. Mag je kind tot een bepaald bedrag zelf aankopen doen als hij of zij oud genoeg is? Mag je kind een PayPal-rekening openen? Zeker als een kind mag internetbankieren, zijn goede afspraken nodig.

Als je niet akkoord bent met de aankoop van je kind, kun je de koop weer terugdraaien. Meer informatie hierover vind je op Consuwijzer.nl.

Op de scholierensite van Nibud.nl leest je kind over veilig omgaan met de pinpas.

Beveilig je eigen wifinetwerk

Denk ook aan je eigen wifinetwerk. Via je draadloze netwerk kun je vrijwel overal in huis verbinding maken met andere apparaten binnen hetzelfde netwerk. En verbinding maken met internet. Als deze draadloze verbinding niet goed beveiligd is, loop je grote risico's. Een internetcrimineel kan bijvoorbeeld gegevens onderscheppen, die je verzendt of ontvangt, of toegang krijgen tot bestanden of informatie op je netwerk.

Geef je netwerk bijvoorbeeld geen naam met je eigen naam of adres. Installeer software-updates, een firewall en malwareprotectie. Op Beveiligingwijzer.nl lees je hier alle informatie over.

Iets vervelends gebeurd op internet?

Op Meldknop.nl  en Helpwanted.nl lees je wat je kunt doen als er toch iets naars gebeurt op of via internet. Je leest er informatie over allerlei dingen, die je niet wilt: pesten, seks, oplichting, stalking, internetfraude, enzovoort. Je kunt ook direct met een hulpverlener in contact komen.