Als je kind suïcidale gedachtes heeft ... Wat kun je doen?

Depressieve gevoelens komen vaak voor onder jongeren en zelfs kinderen. Ruim 6 procent van de jongeren tussen 12 en 18 heeft er langdurig last van. Dat is voor hen lastig en ingewikkeld, maar ook voor jou als ouder. Zeker als er sprake is van suïcidale gedachten. Wat kun je doen om er voor je kind te zijn? Orthopedagoog Liesbeth Rietbergen geeft advies.

Gedachten aan zelfdoding komen niet vanzelf. Vaak gaat daar een langere periode met depressieve gevoelens en gedachten aan vooraf. Daarom is het van levensbelang om snel te handelen als je kind depressief is. Maar hoe merk je dat er iets aan de hand is? ‘Als jongeren en kinderen depressieve gevoelens hebben, kan dat er heel verschillend uitzien’, geeft Liesbeth aan. ‘Zo ligt het ene kind dagenlang in bed, terwijl het andere doet alsof er niets aan de hand is. Dat maakt het soms lastig om te zien of je kind goed in zijn vel zit. Natuurlijk is in contact blijven met je kind een belangrijke manier om de vinger aan de pols te houden, maar dat is niet altijd makkelijk in de puberteit. De uitdaging is om naast je kind te blijven staan en te laten zien dat je er voor hem bent. En ja, dat kan knap lastig zijn! Daarom bevat ons cursusaanbod speciale cursussen voor goed contact met je puber.’

Waar kun je op letten?

Sommige jongeren kunnen depressieve gevoelens en suïcidale gedachten heel goed verbergen. Toch zijn er wat signalen waar je op kunt letten. Bijvoorbeeld: verandering in gedrag, sociaal contact, slaap- en eetpatroon, het steeds meer terugtrekken en geen energie meer hebben voor leuke dingen.

Kijken, luisteren én erkennen

‘Het kan confronterend zijn als je kind laat weten of merken dat hij sombere gedachten en gevoelens heeft. Jij kan daardoor het gevoel krijgen dat je het niet goed doet als ouder’, weet Liesbeth. ‘Of je wilt gewoon zó graag dat het goed gaat met je kind, dat je het allemaal niet kunt zien. Dan zeg je misschien dingen als: “Kijk eens wat je allemaal hebt om blij mee te zijn!” Dat is goed bedoeld, maar daarmee loop je op de zaak vooruit. De eerste stap is om je kind zijn verhaal te laten doen. Wat denkt en voelt hij precies en waar denkt hij dat het door komt? Die gevoelens zijn er nu eenmaal en daar moet iets mee. Een belangrijke oorzaak van depressieve gevoelens bij kinderen en jongeren, is het gevoel dat ze niet begrepen, gezien of geaccepteerd worden. Goed luisteren naar je kind en zijn gevoel erkennen, is dus de eerste stap naar beterschap.’

Je hoeft het niet alleen te doen

Het allerbelangrijkst bij depressie en gedachten aan zelfdoding is dus: maak het bespreekbaar. ‘Maar goed contact met je puber krijgen, gebeurt niet van de ene op de andere dag’, weet Liesbeth. ‘Maak je je zorgen over je kind maar lukt het niet om erover te praten? Misschien is er iemand in de omgeving met wie je kind wel graag praat. Bijvoorbeeld een oom, lerares, sportcoach of buurvrouw. Vraag hen om eens met je kind te praten, zelfs als je daarvoor je trots opzij moet zetten. En gaat het inderdaad niet goed met je kind, dan is het belangrijk zo snel mogelijk professionele hulp te zoeken’, vertelt Liesbeth. ‘Bijvoorbeeld van de huisarts, schoolmaatschappelijk werker of de jeugdverpleegkundige. Mijn advies voor ouders is altijd: zoek ook zelf iemand om mee te praten. Zo kun je je hart luchten en krijg je tools aangereikt om er nóg beter te zijn voor je kind.’