Seksuele ontwikkeling bij een kleuter
De seksuele ontwikkeling gaat over emoties, relaties en het ontdekken van het lichaam. Dit begint al na de geboorte van je kind en gaat zijn hele leven door. In dit artikel geeft pedagoog Célia tips hoe jouw kleuter zijn lichaam veilig ontdekt, hoe jij kunt reageren op de vragen die hij stelt en over vriendschap en verliefdheid op kleuterleeftijd.
Het lichaam ontdekken
‘Kleuters ontdekken hun eigen lichaam en dat van anderen’, zegt Célia. Ze ontdekken veel door te spelen, denk aan het rollenspel doktertje of vader en moedertje. Eerst doen ze dit in het openbaar. Later vaak op plekken waar volwassenen hen niet zien. Ze laten dan bijvoorbeeld hun blote lichaam aan elkaar zien. Schrik hier niet van, het is heel normaal. Het helpt bij zijn seksuele ontwikkeling en geeft hem een gezonde kijk op z’n eigen lichaam.
Célia geeft de volgende tips zodat jouw kleuter veilig zijn lichaam kan ontdekken:
- Privé: vertel je kind dat hij zijn blote lijf niet zomaar aan iedereen kan laten zien, of overal kan aanraken. Spreek bijvoorbeeld af dat jouw kind dit alleen in zijn kamer doet.
- Maak regels: spreek af dat hij zichzelf en de ander geen pijn doet en dat bijvoorbeeld de deur van zijn kamer open blijft, als hij doktertje speelt.
- Nee is nee: leer je kind dat hij niks hoeft te doen wat hij niet wil. En dat hij niets doet wat de ander niet wil.
- Veiligheid: houd in de gaten dat je kind geen gevaarlijke dingen doet, zoals stukjes speelgoed in z’n mond, oor, neus, anus of vagina stoppen.
Beantwoord vragen van je kleuter
Kleuters stellen veel vragen. Ook over seksualiteit: ‘Hoe komt een baby in je buik’, ‘Waarom heb ik een piemel’, of ‘Waarom ben jij een meisje?’ ‘Célia legt uit: ‘Geef kort en simpel antwoord op de vraag. Je hoeft niet bang te zijn dat je te veel vertelt. Je kind stopt met vragen stellen als hij genoeg weet. Hij onthoudt waar hij aan toe is en vergeet de rest weer.’
‘Als je zo eerlijk mogelijk antwoordt op de vragen van jouw kind, voelt hij zich serieus genomen. En leert hij dat hij altijd alle vragen aan jou mag stellen.’
Vriendschap en verliefdheid
Voor kleuters worden vriendschappen steeds belangrijker. Oudere kleuters kiezen vaker voor vrienden van hetzelfde geslacht. Voor jonge kleuters maakt dat nog niet zo veel uit.
Célia: ‘Voor je kleuter is vriendschap of iemand lief vinden, vaak hetzelfde als verliefdheid. Zo kan hij verliefd zijn op de juf, zijn vader of de hond. Deze verliefdheid heeft niets te maken met gevoelens van seksualiteit en verlangen. Het is zijn manier om te zeggen dat hij iemand lief vindt.’
Jongens en meisjes
Vanaf 4 jaar begrijpen kinderen steeds beter dat ze een jongens- of meisjeslichaam hebben en hoe anderen hen zien. Veel meisjes gaan zich nu meisjesachtig gedragen en jongens juist jongensachtig. Maar ze blijven ook gewoon doen wat ze leuk vinden. Dus meisjes kunnen ook veel stoeien en jongens juist rustig kleuren. Ook kan je dochter enthousiast vertellen dat ‘als ze later papa is’, hetzelfde gaat doen als haar vader.
‘Kinderen kunnen onderling heel negatief op elkaar reageren als een jongen zich bijvoorbeeld meisjesachtig gedraagt of andersom’, weet Célia. Voor de ontwikkeling van je kind is het belangrijk dat hij zich mag uiten op een manier die bij hem past. ‘Grijp dus in bij negatieve reacties. Zorg dat iedereen veilig en prettig kan opgroeien op een manier die past.’
Ook interessant:
- Lentekriebels: ontwikkelingen per leeftijdsfase
- Mijn lijf, jouw lijf: de seksuele ontwikkeling van je kind
- Seksuele ontwikkeling bij baby’s en peuters
- Genderidentiteit en transgender blog: Onze zoon was eerst onze dochter
- De eerste vriendschap van je kleuter
- Opvoedinformatie 4-7 jaar
Vragen of meer informatie?
Wil je meer tips om je kind veilig zijn lichaam te laten ontdekken, vind je het lastig om de vragen van jouw kind te beantwoorden, of wil je in contact komen met andere jonge ouders? Neem dan contact met ons op. Onze professionals denken graag met je mee!